توضیحی مختصر از مقاله  :

چکیده:

علیرغم تحقیقات بسیار، آگاهی و دانش در زمینه نیازها و فرایند یا چگونگی تاثیر آنها بر رفتار آدمی بسیار محدود است. دیوید مک کللند از جمله اندیشمندانی است که در این زمینه صاحب نظر است. وی مدعی است نیازهای انسان به سه دسته نیاز به موفقیت، نیاز به تعلق و نیاز به قدرت تقسیم بندی می شوند. مک کللند در تحقیقاتش به این نتیجه رسید که در برخی افراد انگیزه ای وجود دارد که از دیگر انگیزه های فرد متمایز است و می توان آنرا با آزمونهای خاصی اندازه گیری کرد. او این انگیزه را انگیزه توفیق طلبی(موفقیت) نام نهاد و ادعا کرد هرچند منشاء پیدایش این انگیزه در کودکی است، اما می توان این انگیزه را در بزرگسالان نیز ایجاد یا تقویت کرد. بر این اساس وی  آزمون تات، دوره آموزشی ارتقاء نیاز به موفقیت در افراد و تبیینی از رشد اقتصادی جوامعی که افراد پیشرفت گرا در آنها زیادند، را ارائه داد. اما تعریف خاصی که وی از ایده آلها و استانداردهای موفقیت انسان دارد و اعتقاد زیادش به نتایج آزمون تات، بایستی مورد بررسی و نقد قرار گیرد.

واژهای کلیدی: مک کللند، نیاز،  انگیزه،  نیاز های اکتسابی، نیاز به موفقیت، آزمون تات  

مقدمه:

انگیزه یك مفهوم روان‏شناختی است كه در شاخه‏های گوناگون علوم از قبیل علوم رفتاری، مدیریت و اخلاق، از زوایای گوناگون درباره آن بحث می‏شود و جهت‏گیری‏های علوم گوناگون از هر طرف، این مفهوم را به سویی می‏كشاند و این خود موجب می‏گردد بررسی ماهیت و ابعاد آن در عرصه‏ای خاص از عرصه‏های مختلف حیات انسان ـ مثل مدیریت ـ به سادگی امكان‏پذیر نباشد. برای تبیین سرشت انگیزش، تعاریف مختلفی توسط صاحب نظران عرضه گردیده است. اما قبل از تعریف انگیزش بایستی بعضی مفاهیم مرتبط با آن تعریف شوند.نیاز: «نیاز» عبارت است از چیزی در درون فرد كه او را به فعالیت و انجام كار وا می‏دارد(هرسی و بلانچارد، 1993، ص 20). به عبارت دیگر، نیاز حالتی درونی است كه باعث می‏شود نتیجه معیّنی جذاب به نظر برسد(رابینز، 1993، ص 205).

سائقه: یك نیاز ارضا نشده باعث ایجاد تنش می‏شود و این تنش موجب می‏گردد سائقه‏هایی در درون فرد برانگیخته شود. این سائقه‏ها اموری درونی هستند كه باعث می‏گردند فرد در پی تأمین اهداف ویژه‏ای، رفتار جستجوگرانه‏ای از خود بروز دهد( همان).

 هدف: عبارت است از چیزی در خارج از فرد. روان‏شناسان غالبا آن را «محرّك» می‏نامند و گاه به پاداش‏هایی اشاره دارند كه فرد به آن امید بسته است و انگیزه‏هایش به سوی آن‏ها هدایت می‏شود( هرسی و بلانچارد، 1993، ص 20).

 انگیزش: واژه انگیزش در انگلیسی، از كلمه لاتین Movere (حركت كردن) گرفته شده است. این اصطلاح همان‏گونه كه از معنای رایج آن برمی‏آید، به علت یا چرایی رفتار اشاره دارد. یكی از صاحب نظران، انگیزش را فرایندی می‏داند كه «با یك نیاز یا كمبود زیستی یا روانی آغاز شده و رفتار هدفمند یا انگیزه‏ای را در جهت محرّكی خارجی فعال می‏نماید(لوتانز، 2002، ص 231). برخی از نظریه‏پردازان انگیزش را مجموعه‏ای از نیروهایی می‏دانند كه افراد را به سمت معیّنی به رفتار وامی‏دارند. برخی دیگر می‏گویند: انگیزه یعنی میل به كوشش فراوان در جهت تأمین هدف‏های سازمان به گونه‏ای كه این تلاش در جهت ارضای برخی از نیازهای فردی سوق داده شود. دسته‏ای دیگر بر این باورند كه انگیزش بیانگر «آن دسته از فرایندهای روان‏شناختی است كه علت برانگیختگی، هدایت و تداوم اعمال ارادی هدفمند است.»(رضائیان، صص 87-88 ).

كهن‏ترین اندیشه‏های مربوط به علل برانگیختگی با رفتار فرد انتخابگر سر و كار دارد و در نظریه‏های نخستین انگیزش، برجسته‏ترین دیدگاه‏های تاریخی درباره ماهیت انسان، مبتنی بر این فرض است كه انسان‏ها اساسا موجوداتی منطقی و اندیشمندند، با امیال آگاهانه‏ای كه توانایی برآورده ساختن آن‏ها را نیز دارند. این افكار جوهر اصلی تفكر فیلسوفان باستانی مانند سقراط، افلاطون ، ارسطو و فلاسفه قرون وسطا مانند توماس آكویناس  و فیلسوفان متأخر مانند جان لاك، جان استوارت میل، جرمی بنتهام، دكارت هابز و اسپینوزا  را تشكیل می‏دهد و آنان در نوشته‏های خود، این مسأله را در كانون توجه قرار داده‏اند. بنابراین، می‏توان گفت: پرسش‏های اساسی مربوط به انگیزش عبارت است از: الف) پرسش مربوط به برانگیختگی: «كدام نیاز یا سائق، باعث برانگیختگی می‏شود؟» ب) پرسش مربوط به انتخاب: «كدام رفتار برگزیده می‏شود؟» در پی پاسخ به این دو پرسش، از زمان باستان تا دهه 1920 دیدگاه‏ها و نظرات مختلفی شكل گرفته كه دیدگاه‏ها و نظرات «خردگرایی»، «ماشین‏گرایی» ، «لذت‏گرایی»،  «غریزه‏ها»، «رویكرد رفتاری»، «نظریه روانكاوی» و «نظریه سائق‏ها» از آن جمله‏اند و از دهه 1930 نیز برای تشریح رفتار، نظریه‏های جدید انگیزش مطرح شد كه از آن جمله می‏توان نظریه‏های «نیاز»، «تقویت»، «شناخت» و «ویژگی‏های شغل» را نام برد(آرمیچل، 1373، ص 235)در تجزیه و تحلیل بیش‏تر نظریه‏های روان‏شناختی مربوط به انگیزش، درمی‏یابیم كه آن‏ها را می‏توان در یكی از سه دسته زیر طبقه‏ بندی كرد:...