فایل ورد قابل ویرایش

 اقلیم به شرایط آب و هوایی یک منطقه جغرافیایی نظیر دما، رطوبت، فشار اتمسفر، باد، بارش و سایر مشخصه‌های هواشناسی در مدت زمانی نسبتاً طولانی نسبت داده می‌شود.

یکی ازاساسی ترین عوامل درساختارسیاره زمین اقلیم است که بدون شک طبیعت،انسان وکلیه مظاهرحیات درسطح گسترده ای متاثرازشرایط اقلیمی می باشند،براین اساس اقلیم هرسرزمین عامل بسیارمهم درتقسیم جغرافیای زیستی به شمارمی رودوبه همین دلیل انسان اولیه به حکم ضرورت درپی دستیابی به آب وغذاهرجا اقلیم مناسبی یافته،اقامت گزیده واجتماعات اولیه خودر پایه ربزی نموده است.

ریشه کلمه آب وهواکه درزبان عربی اقلیم گفته می شودکلمه یونانی کلیما((Climaاست که تقریبا"درتمام زبانها ازهمین ریشه اقتباس شده است.دوقرن بعدازمیلادمسیح،بطلمیوس ازروی مدت طولانی ترین روزسال هرناحیه کره زمین آب وهوارا طبقه بندی کردونام اقلیم رابه نواحی مجاورهم اطلاق کردکه توسط مدارات ازیکدیگرجداشده اند،پهنای هراقلیم به قسمی بودکه اختلاف مدت طولانی ترین روزسال دومدارفوقانی وتحتانی آن نیم ساعت می شد. براین اساس دردنیای شناخته شده قدیم هفت اقلیم تشخیص داده شدکه به اسامی شهرهای مهم آن زمان اقلیم مروه،اسکندریه،روم،رودس و...نامیده می شدند.

طول مدت روزبه زاویه میل خورشید (Inclination)بستگی داردولغت شناسان کلمه Climateراازاین لغت مشتق می دانند.تقسیمات اقلیمی مزبوربه همان صورت همراه باحکمت قدیم یونان دردنیای قدیم بسط یافت وبه نظر میرسدکه اصطلاح (هفت شهر)و(هفت اقلیم)که درادیبات وحکمت ایران قدیم آمده است ازطبقه بندی بطلمیوس اقتباس شده است.

درلغت نامه دهخدااقلیم به عنوان معنی خمیدگی وانحناوانحراف واصطلاحا"به معنی تمایل وانحراف ناحیه ای اززمین نسبت به آفتاب توضیح داده شده است ،درفرهنگ عمیدنیزاقلیم کلمه ایست یونانی ومملکت ،کشور،ناحیه وقطعه ای است ازعالم که ازلحاظ آب وهواوسایراوضاع واحوال طبیعی ازمنطقه وقطعه دیگرجداشده باشد،پیشینیان کلیه خشکی های عالم رابه هفت قسمت تقسیم کرده وهرقسمت رااقلیم نامیده اند.

درحقیقت اقلیم حالت متوسط کمیت های مشخص کننده وضع هواصرف نظرازلحظه وقوع آنهاست وبه عبارت دیگراقلیم تابع مکان است ولی به زمان بستگی ندارد. برطبق فرهنگ هواشناسی بین المللی هرگاه ازاقلیم یک ناحیه سخن گفته می شودمنظورمجموعه شرایط جوی درمنطقه است که تغییرشرایطجوی مشخصه هرناحیه همراه با تغییرات زمانی اقلیم آن ناحیه راتشکیل می دهد.

اقلیم شناسی (Climatology) چیست؟

اقلیم شناسی علمی است که آب و هوا و خصوصیات دیگر جو را مورد مطالعه قرارمی دهد و هدف اقلیم شناسی کشف و تبیین رفتار طبیعی اتمسفر و بهره برداری آن درجهت منافع انسان وشناسایی استعدادها و توانهای اقلیم های مختلف برای زندگی انسان است.

اقلیم فاکتور بسیار مهمی از محیط زیست طبیعی بشر می باشد. در واقع می توان گفت اقلیم شناسی علمی است در جهت بیان و شرح طبیعت اقلیم و بیان این موضوع که چگونه طبیعت هر منطقه ای با منطقه دیگر متفاوت است و این تفاوت ها می تواند چه تاثیری بر روی جنبه های مختلف زندگی انسان داشته باشد

اقلیم شناسی (Climatology) عبارت است از مطالعه علمی اقلیم، یعنی توصیف و نمایش اقالیم، تجزیه و تحلیل عوامل، تفاوت بین اقالیم و کاربرد اطلاعات اقلیمی در حل مسائل جامعه و به عبارت دیگر هدف اقلیم شناسی عبارت است از کشف و تبیین رفتار طبیعی اتمسفر و بهره برداری از آن در جهت منافع انسان. علم اقلیم شناسی از زمانهای بسیار دور برای انسان شناخته شده بوده و مردم آن را وضعیت درازمدت حالات اتمسفر می‌دانستند و آن را با بیان روزهای بارانی، هوای خشک و پر از گرد و غبار، بادهای شمالی یا جنوبی و غیره توصیف می‌کردند.   

تقریبا تمام فعالیتهای بشری برای تداوم چرخه زندگی بطور مستقیم یا غیر مستقیم تحت تاثیر هوا و اقلیم است. غذایی که می خورید، آبی که می نوشید و یا در امور گوناگون مورد استفاده قرار می دهید، لباسی که برای مقابله با نوع خاصی از شرایط جوی بر تن می کنید، خانه و مسکنی که در آن سکونت دارید، کارهایی که روزانه در تلاش معاش انجام می‌دهید، و یا حتی تمام نیرویی که به مدد آنها ادامه حیات می‌دهید و بطور کلی تندرستی و عدم آن، همه و همه تحت سلطه و اقتدار آب و هوای قلمرو زیست شماست.  

روش اصلی مطالعه در اقلیم شناسی، جمع نگری یا کلی نگری است یعنی برای مطالعه هر بخش از کره زمین محقق اقلیم شناس تمام ویژگی‌های آن مکان را در ارتباط با یکدیگر و به صورت مجموعه مرتبط بررسی می‌کند. در مطالعه اقلیمی داده‌های لازم در خصوص عناصر اقلیمی مانند دما، بارش و سایر عوامل اقلیمی جمع آوری شده و پردازش گردیده و در جهت شناسایی استعدادها و توانهای اقلیم‌های روی زمین و عملکرد این اقالیم در چرخه حیات برای زندگی انسان بکار می‌رود. 

جغرافياى طبيعى و اقليم استان

استان گيلان از استان‌هاى شمالى کشور است. ناهموارى‌هاى آن از غرب به شرق شامل: تالش، ماسوله، پشته کوه و رشته کوه البرز است که از سه بخش غربى، مرکزى و شرقى تشکيل شده است. البرز غربى مانند حصارى استان گيلان را در بر گرفته است و بلندترين قلهٔ‌آن فک يا دلفک (آشيانهٔ‌عقاب) نام دارد. جلگه‌هاى استان گيلان در ميان دريا و کوهستان، تا ارتفاع يکصد مترى سطح دريا، گسترده‌اند. مساحت اين جلگه‌ها به بيش از پنج هزار کيلومترمربع (نزديک به يک سوم زمين‌هاى استان) مى‌رسد. اين زمين‌ها به سه قسمت عمدهٔ‌ تالش، گيلان غربى و گيلان شرقى تقسيم مى‌شوند. اقليم سرزمين گيلان به آب و هواى معتدل خزرى معروف است. کوهستان تالش با جهت شمالى، ‌ جنوبى و کوهستان البرز با امتداد غربى - شرقى، ‌ مانند سدى از عبور بخار آب درياى مازندران و بادهاى مرطوب شمال غربى به داخل ايران جلوگيرى مى‌کند و به علت ارتفاع زياد، موجب بارندگى‌هاى فراوان در استان گيلان مى‌شود. تبخير فراوان درياى مازندران ضمن افزايش رطوبت هوا (به ويژه در ماه‌هاى گرم سال تا ۹۳ درصد)، به تعديل دماى هوا در تابستان و کاهش آن در زمستان، به ويژه در نواحى جلگه‌اى نزديک به دريا، مى‌انجامد. از اين رو، يخ‌بندان زمستانى در نزديکى کناره‌هاى دريا بسيار کم گزارش شده است. براساس گزارش ايستگاه‌هاى هواشناسى استان متوسط حداقل مطلق دماى رشت ۶/۳ و متوسط حداکثر مطلق آن ۲۹/۸ درجه سانتى‌گراد، متوسط حداقل مطلق دماى آستارا ۷/۳ و متوسط حداکثر مطلق دماى آن ۲۵/۴ و متوسط حداقل مطلق دماى بندر انزلى ۹/۸ و متوسط حداکثر مطلق دماى آن ۲۳/۷ و متوسط حداقل مطلق دماى منجيل ۷/۲ و متوسط حداکثر مطلق دماى آن ۳۱/۱ درجه سانتى‌گراد گزارش شده است. ميزان بارندگى در استان گيلان به بادهاى مرطوبى بستگى دارد که در زمستان از شمال غرب، در بهار از شرق و در تابستان و پاييز از غرب مى‌وزند. اين بادها، هواى مرطوب دريا را به سوى جلگهٔ گيلان مى‌رانند. اين توده‌هاى هوايى بر اثر برخورد با توده‌هاى هواى مرطوبى که از سوى درياى مديترانه به سوى فضاى درياى مازندران مى‌آيند، موجب بارندگى‌هاى فراوان و طولانى مى‌شوند. بادهاى استان گيلان، هر يک تأثيرى ويژه بر طبيعت منطقه مى‌گذارند که مهم‌ترين آنها عبارت‌اند از: باد بيرون‌وا، باد خزرى، باد سَرتُوک، باد دشنه‌وا، باد گيله‌وا، باد گرمش (گرميش)، باد منجيل، خشک دشنه‌وا، کنار گيله‌وا، بيرون گيله‌وا، آفتاب بوشه، سياه‌وا، کويتم‌وا و باد سَمام.

اقلیم‌ سرزمین‌ گیلان به‌ آب‌ و هوای‌ معتدل‌ خزری‌ معروف‌ است‌ .كوهستان‌ تالش‌ با جهت‌ شمالی‌، جنوبی‌ و كوهستان‌ البرز با امتداد غربی‌ - شرقی‌، مانند سدی‌ از عبور بخار آب‌ دریای‌ خزر‌ و بادهای ‌مرطوب‌ شمال‌ غربی‌ به‌ داخل‌ ایران‌ جلوگیری‌ می‌كند و به‌ علّت‌ ارتفاع‌ زیاد موجب‌ بارندگی‌های‌ فراوان‌ در استان گیلان‌ می‌شود. تبخیر گسترده‌ دریای‌ مازندران‌ ضمن‌ افزایش‌ رطوبت‌ هوا در تابستان‌ و كاهش‌ آن‌ در زمستان‌، می‌انجامد. از این‌ رو، یخ‌ بندان‌ زمستانی‌ در نواحی‌ كناره‌ای‌ دریا بسیار كم‌ گزارش‌ شده‌ است‌. میزان‌ بارندگی‌ در استان‌ گیلان‌ به‌ بادهای‌ مرطوبی‌ بستگی‌ دارد كه‌ در زمستان‌ از شمال‌ غرب‌ در بهار از شرق‌ و در تابستان‌ و پاییز ازغرب‌ می‌وزند. این‌ بادها، هوای‌ مرطوب‌ دریا را به‌ سوی‌ جلگه‌ گیلان‌ می‌رانند و موجب‌ بارندگی‌های‌ فراوان‌ و طولانی‌ می‌شوند. در سال ‌ ۱۳۷۵، میزان‌ بارندگی‌ در رشت‌ ۴/۱۰۱۵ میلیمتر و تعداد روزهای‌ یخبندان‌ سالانه‌ آن ‌۲۰ روز و روزهای‌ بارانی‌ آن ۵۶1 روز گزارش‌ شده‌ است‌. متوسط‌ حداقل‌ دمای‌ رشت 6/3‌ درجه‌ سانتی‌گراد و متوسط‌ حداكثر دمای‌ آن 20/9‌ درجه‌ ثبت‌ شده‌ است

فایل ورد قابل ویرایش

‌.