فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از مقاله  :

چكيده:

بيش از پنجاه سال  است كه دست اندركاران مسائل نظامي جهان با مفهوم جنگ الكترونيك آشنا هستند. جنگ الكترونيك در واقع چيزي نيست جز تلاش براي «خوب ديدن دشمن» و در عين حال «ديده نشدن توسط او» به عبارت ديگر هر گونه تكنيك و تكنولوژي تأثيرگذار  بر وسائل الكترونيكي كه توانايي عمل كرد يك سيستم دفاعي را كاهش مي‌دهد جنگ الكترونيك نام دارد.و هر گونه تكنيك و تكنولوژي كه جهت حذف اثرات مخرب سيستم‌هاي جنگ الكترونيك در سيستم‌هاي دفاعي به كار مي‌رود دفاع الكترونيك نام دارد.امروزه بهترين مانع در مقابل بروز جنگ بين كشورها داشتن ارتش‌‌هاي قدرتمند، قابل انعطاف و  با قابليت پاسخگويي سريع مي‌باشد.بيان چنين ارتش‌هايي كه امروزه تعداد و امكانات آنها روبه ازدياد است، بر مخابرات استوار مي‌گردد. موضوع مخابرات نظامي خصوصاً زماني كه همة نيروهاي نظامي يك كشور «زميني، هوايي، دريايي و … » بايد در صفحة واحدي از عمليات با يكديگر كار كنند، موضوعي بسيار گسترده و پيچيده است.

سيستم‌هاي مخابراتي مورد استفاده در چنين شرايطي بايد داراي واكنش سريعتر، قابليت اطمينان و ماندگاري بيشتر، عدم آسيب‌پذيري بالاتر و قابليت همكاري بيشتر بين واحدها باشند.همچنين اين سيستم‌ها بايد قادر به كنترل خود باشند تا بتوانند آسيب‌پذيري را كاهش داده و به عبارتي خود درمان باشند.بنابراين در جنگ‌هاي آينده پيروزي با طرفي خواهد بود كه بتواند فضاي الكترومغناطيسي را بهتر كنترل كند و چنين است كه سرمايه‌گذاري در زمينة جنگ الكترونيك و خريد و فروش ادوات آن حجم و رشد سالانة شگفت‌انگيزي را نشان مي‌دهد. در كشور ما نيز ضرورت دارد، همچون ساير كشورها، كارشناسان و محققين اين حوزه خاص فراگرد هم آمده و با ارائة يافته‌ها و تجارب ارزندة خود از پيشرفت جهاني و فعاليت‌هاي داخلي، رشد توسعه و تعمق اين رشتة خاص را در عرصه‌هاي مختلف كاربردي و تحقيقاتي تسريع كرده و بايد، و شايدهاي علمي و آموزشي را در معرض نقد آگاهانه قرار دهند.

مقدمه:

اهميت اقدامات جنگ الكترونيك:

استفاده گسترده از تجهيزات الكترونيكي مانند رادارها و مخابرات به طور مستقل و يا مانند موشكها و هواپيماها به صورت همراه و جزئي از سلاحهاي نظامي دفاعي، صورت مي‌پذيرد كه در هر حال كاربرد صحيح آنها بهر صورتي كه باشد، باعث ارتقاء سرعت، وقت و قدرت نظامي شده و موجب مي‌گردد تا ضريب موفقيت در جنگهاي امروزي بالا رود. نتيجه سخن اينكه در پرتو اين كاربرد، شرايط ميادين نبرد بگونه‌اي رقم زده شده است كه امروزه اين ميدانها علاوه بر ايجاد عمق، پهنا و فضا، داراي بعد چهارمي بنام «قلمرو طيف امواج الكترومغناطيسي» هم شده‌اند. اين بعد آنچنان در تمامي زوايا و نقاط صحنه‌هاي نبرد نفوذ و رسوخ كرده است كه شايد بتوان گفت بدون توجه به آن پيشرفت در ساير ابعاد جنگ هم امكان پذير نخواهد بود. با آنكه اين قلمرو (طيف امواج الكترومغناطيسي) نيز همانند زمان بطور فيزيكي ملموس و مشهود نمي‌باشد، ولي داراي اثرات و نتايجي است كه ارزش حضور آن را تأييد مي كند. از طرف ديگر مطرح شدن نگرش سيستمي نسبت به جنگها و منازعات بشري در قالب  اصول و تئوري‌هاي فرماندهي و كنترل، نيروهاي نظامي و درگير را آن چنان به ارتباطات قوي و پيچيده هدايت و به كنترل‌هاي سريع و تصميم‌گيريهاي قاطع و به موقع نيازمند كرده است كه نقش تجهيزات الكترونيكي و مخابراتي در اجراي اين اصول و شيوه‌ها را انكار ناپذير و هر اقدامي بدون آنها را امكان ناپذير مي نمايد. همچنين ضرورت شناسائي رقبا و دشمنان در صحنه‌هاي جهاني و اطلاع از شرايطي كه كشور را جهت ايفاي نقش منطقه‌اي و جهاني و حداقل حفظ موجوديت خود، توانمند مي‌سازد از اهميت زيادي برخوردار مي‌باشد.لذا اهميت و ارزش بدست آوردن اطلاعات و آگاهي‌هاي كيفي، دقيق و سريع بيش از بيش مشخص مي‌شود. با توجه به موارد فوق ، جا دارد كه اين دوران را «عصر اطلاعات» نامگذاري نماييم.بنابراين كشوري كه داراي اطلاعات كافي در امور استراتژي و تاكتيكي نباشد همانند يك عنصر كور و كر، ضعيف و منفعل عمل خواهد كرد. لذا استقباط مي‌شود كه استفاده از تشعشعات الكترومغناطيسي ناشي از وسايل و تجهيزات الكترونيكي دشمنان و رقبا مي‌توانند بعنوان يكي از مهمترين و غني‌ترين منابع كسب اطلاعات مطرح گردد.با اين استدلال است كه در حال حاضر بعلت ارزش و اهميت اطلاعات، آنرا فرد چهارم مي‌دانند . از سوي ديگر پيش بيني مي گردد در نبردها و جنگهاي آينده مي‌توان از سه نيرو و قوه قدرتمند هسته‌اي شيميايي و الكترونيكي بهره‌مند شد. اما از آنجائي كه قدرت تخريب سلاحهاي هسته‌اي زياد بوده و اثرات ناشي از آن زيانبار است، كشورهاي واجد اين سلاح صلاح نمي‌دانند كه از آن استفاده نمايند، زيرا خودشان هم بنحوي متضرر خواهند شد. از اين رو آنرا بصورت يك عنصر بازدارنده مقبولتر مي‌دانند . بدلايل مختلف و از جمله بعلت زشتي و قبحي كه سلاحهاي شيميايي در جوامع بشري پيدا كرده است، استفاده وسيع از اين سلاح‌ها هم توصيه نمي‌گردد. اما به لحاظ اينكه سيستمهاي الكترونيكي داراي اينگونه محدوديتها نبوده و حتي اركان استفاده از آنها در سلاحهاي هسته‌اي و شيميايي هم وجود دارد، لذا چنين نتيجه‌گيري مي شود، جنگهاي آينده شايد به احتمال ضعيف هسته‌اي يا شيميايي باشد ولي بطور مسلم الكترونيكي خواهد بود. جهت روشنتر شدن بيانات فوق در اهميت و ارزش جنگ الكترونيك در امور نظامي نمونه اي از استفاده آمريكا در بكارگيري تجهيزات الكترونيكي و امواج الكترومغناطيسي در كنترل و هدايت واحدهاي تابعه‌اش در جهان در شرايط بحراني و استراتژيكي و همچنين جمع‌آوري اطلاعات از اقصي نقاط جهان بيان مي شود.اين سيستم كه بخش قابل توجهي از سيستم فرماندهي و كنترل جهاني آمريكا را تشكيلي مي دهد، سيستم مخابرات ماهواره‌اي MIL STAR مي‌باشد كه شيطان بزرگ سالهاست روي آن سرمايه‌گذاري كرده است. ملاحظه مي‌شود كه كليه واحدهاي عملياتي، تاكتيكي و استراتژيكي و نيز واحدهاي جمع‌آوري اطلاعات در نقاط مختلف جهان بصورت يك مجموعه يكپارچه درآمده است تا آمريكا و غرب بتوانند با سرعت و دقت بيشتر در جريان امور قرار گرفته و سريعاً قادر باشند، در موارد ضروري عكس‌العمل لازم را بكار ببندند.از اين سيستم جهت ارتباط هدايت نيروهاي واكنش سريع آمريكا از جمله در خليج فارس و خاورميانه استفاده مؤثري شده است. همچنين مي‌توان از قابليت مقابله با سيستمهاي شنود و اختلال و نيز ارتباط بموقع و مطلوب با نيروهاي متحرك تاكتيكي در نقاط مختلف جهان، بعنوان خصوصيت بارز ديگر اين سيستم ياد كرد. بنابراين با توجه به مطالبي كه بيان شد، مي‌توان به اهميت و ارزش تجهيزات الكترونيكي و بطور كلي طيف امواج الكترو مغناطيسي پي برد. ضمناً مشاهده مي شود كه اصولاً در قبال بهره‌برداري از اينگونه تجهيزات، مقابله و ضديت با آنها نيز از اهميت و ارزش مشابه برخوردار خواهد بود. در اينجاست كه وجود ضرورت اقدامات جنگ الكترونيك با توجه به تعاريف ارائه شده، نقش اساسي در امور نظامي پيدا كرده و جايگاهي سرنوشت ساز در جنگهاي مدرن امروزي به خود يافته است و اين امر تا آنجا پيشرفته است كه بصورت يك اصل و دكترين نظامي درآمده و مطرح مي‌گردد كه:«هر نيرويي كه بتواند در آينده طيف امواج الكترو مغناطيسي را تحت تسلط خود داشته باشد، طرف پيروز ميدان نبرد خواهد بود.»جايگاه اقدامات جنگ الكترونيك را مي‌توان از لحاظ جنبه‌هاي استراتژيكي و تاتيكي مورد بررسي قرار داد.